“Laten ze eerst maar eens goed Nederlands leren praten!”

Dag van de Vluchteling: hoe moeilijk is Nederlands leren?Vandaag, 20 juni, is het de Dag van de Vluchteling. Deze dag is in het leven geroepen door de Verenigde Naties. Zij hopen hiermee meer begrip te creëren voor vluchtelingen en alles waar zij mee te maken te hebben. En dat is nogal wat. Het verlaten van je eigen omgeving vraagt heel wat moed en aanpassingsvermogen, zeker wanneer je vlucht naar een ander continent met een heel andere cultuur. De Woordenwaag denkt daarbij natuurlijk direct in termen van taal. Hoe moeilijk is het om het Nederlands te leren beheersen?

Nederlandse zinsopbouw: allesbehalve logisch

In vergelijking met het Engels heeft de Nederlandse taal een ingewikkelde zinsstructuur, zoals ik eerder in mijn blog heb laten zien. Waar je in het Engels kunt uitgaan van één vaste basisstructuur waar je de woorden als puzzelstukjes in kunt passen, heb je in het Nederlands al drie mogelijke basisstructuren. Alleen maar makkelijk, zou je zeggen. Je hebt met al deze mogelijkheden immers minder kans dat je een fout maakt in de zinsvolgorde? Deze vlieger gaat echter niet op, omdat de keuze voor een bepaalde volgorde weer afhangt van de functie en plaats van de zin. Is het een hoofdzin of bijzin? Komt de zin na een bijwoord, zoals ‘gelukkig’? Zie hier hoe dit werkt in het Engels en het Nederlands:

  • You painted this wall yesterday.
  • John said that you painted this wall yesterday.
  • Fortunately, you painted this wall yesterday.
  • Jij hebt deze muur gisteren geverfd.
  • John zei dat jij hebt deze muur gisteren geverfd. –> John zei dat jij deze muur gisteren geverfd hebt.
  • Gelukkig jij hebt deze muur gisteren geverfd. –> Gelukkig heb jij deze muur gisteren geverfd.

Iemand die zich de Nederlandse taal eigen moet maken, moet dus ook de logica (?) van deze structuren onder de knie zien te krijgen.

Veel gegorgel

Een aantal jaren geleden werkte ik in Engeland. Op een middag begon ik out-of-the-blue in het Nederlands te praten tegen mijn Tsjechische collega. Ik had dit zelf eerst niet door, maar vroeg me al vrij snel af waarom zij zo hard om mijn niet per sé heel humoristische verhaal moest lachen. Het bleek dat zij een hele reeks gorgelgeluiden opving, maar verder uiteraard niets van mijn verhaal begreep. De harde ‘g’ is in veel andere talen niet aanwezig en klinkt sprekers daarvan dus vreemd in de oren. Voor die mensen is het dan ook een uitdaging om deze klank ‘uit hun strot’ te krijgen en al helemaal wanneer de ‘g’-klank gecombineerd moet worden met andere medeklinkers, zoals in het woord ‘schrik’.

En oh, die spelling

Dan uiteraard nog de spelling. Ik bedoel daarmee nog niet eens de werkwoordspelling: dat veel Nederlanders die ook niet beheersen wordt wel pijnlijk duidelijk als je eens door de reacties op nieuwsberichten scrolt. Ik heb het nu over de typisch Nederlandse spelling van bijvoorbeeld de ‘oe’ en de ‘eu’-klank. En over woorden die hetzelfde klinken, maar anders gespeld worden. Weet u direct of deze spelling klopt?

  • Hoe snel het geheugen vol is, hangt af van de grote van de harde schijf.

Ja? Nee? Nee dus, de spelling klopt niet! Dit moet ‘grootte’ zijn. Natuurlijk, ook oer-Nederlanders moeten hier misschien even over nadenken, maar wij hebben altijd nog onze grote vriend Google. Lastiger is het als ook de uitleg die je daar vindt abracadabra voor je is doordat je de taal nog niet helemaal beheerst.

https://www.youtube.com/watch?time_continue=45&v=p7OrRiLRAd4

Dan maar ik niet goed leren praten?

Als taalgoeroe ga ik nu natuurlijk niet pleiten voor lagere eisen aan de taalvaardigheid van instromers omdat de taal zo verschrikkelijk moeilijk is. Natuurlijk is het nodig om de taal van een land goed te leren beheersen als je je ergens vestigt. Sowieso is het praktisch als je jezelf verstaanbaar weet te maken en begrijpt wat de mensen om je heen bedoelen. Bovendien maakt iemand die de taal goed beheerst nu eenmaal een meer betrouwbare indruk. Dat geldt trouwens ook voor mensen die hun hele leven al Nederlands spreken.

Maar begrip voor de moeite die het kost om zo’n vreemde taal te leren lijkt me niet overbodig. En een beetje bewondering voor al die mensen die zich erdoorheen worstelen en steeds beter worden in dat gegorgel is ook wel op zijn plaats. Onlangs hoorde ik een Syriër op Radio 1 zijn verhaal doen in het Nederlands. Hij had weliswaar een accent, maar ik was onder de indruk van zijn woordenschat en het gemak waarmee hij zijn zinnen formuleerde. Petje af!

Leave a Comment

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.

2 + 12 =